وصی و دو سبط پیامبر اعظم اسلام .

«سبط» به معنی فرزندِ فرزند یا به عبارت دیگر نوه است.

کلمه سبط در قرآن پنج مرتبه آمده و همگی درباره بنی اسرائیل است.
بعضی از اهل سنت گفته‌اند که به اولاد حضرت اسماعیل «قبیله»، و به اولاد حضرت اسحق «سبط» گفته می شود تا از یکدیگر متمایز باشند. بنابراین منظور از اسباط که جمع سبط است، اولاد یعقوب بن اسحاق پسر ابراهیم علیهم السلام هستند، که دوازده طایفه از دوازده پسر یعقوب بوده اند.

بنابراین، منظور از اسباط در قرآن یا کسانی هستند که از دوازده فرزند یعقوب به دنیا آمدند یا اشخاص بخصوصی که هر یک نوه و فرزندِ فرزند کسی بوده‌اند. ولی آنچه از ظاهر روایات به دست می‌آید این است که اسباط پیامبران، به نوعی، دارای منصب جانشینی بوده‌اند.

روزی سلمان به پیامبر خدا عرض کرد:«برای هر پیامبری یک وصی و دو سبط است. وصی و دو سبط شما کیانند؟»
پیامبر چند لحظه سر به زیر انداخت، آن‌گاه فرمود:«خداوند چهار هزار پیامبر مبعوث کرد که برای آنها چهار هزار وصی و هشت هزار سبط است. سوگند به کسی که جانم به دست اوست، من بهترین انبیاء هستم و وصیم بهترین اوصیاء و دو سبط من بهترین سبط‌ها هستند.»

در روایت دیگری پیامبر فرمود: دو سبط این امت از خاندان مایند؛ آنها دو فرزند فاطمه، حسن و حسین هستند.»
و نیز فرمود:«اسباط، فرزندان یعقوب، و دوازده نفر بودند؛ و ائمه بعد از من دوازده نفرند و از اهل بیت من. اولین آنان علی و میانه آنها محمد و آخر آنها نیز محمد است؛ او مهدی این امت است که عیسی علیه السلام پشت سر او نماز می‌خواند. آگاه باشید که کسی که به آنها تمسک جوید، به ریسمان الهی تمسک جسته و کسی که آنها را رها کند ریسمان الهی را رها کرده است.»

یک سلام بر امام حسن و امام حسین علیهما السلام

بر خلاف سیزده معصوم دیگر در این زیارت نامه بر امام حسن و امام حسین علیهما السلام به طور جداگانه سلام داده نشده است؛ بلکه به یک سلام به هر دو بسنده شده است؛ همان طور که پیش تر اشاره شد بر طبق آیه مباهله آن دو فرزندان پیامبر خدایند و هر دو سبط آن حضرت و سید جوانان اهل بهشت اند و فاصله تولد آنان نیز بسیار اندک است؛ رسول خدا هر دو را دوست می داشت و در فضلیت هر دو سخن می گفت. اما به نظر می رسد دلیل اصلی این نکته آن است که دو ریحانه رسول خدا، تنها برادرانی بودند که هر دو حجت خدا در زمین، خلیفه پیامبر و دارای مقام عصمت و امامت بوده اند؛ همه امامان معصوم علیهم السلام - به جز علی علیه السلام - فرزند امام معصوم اند و نه برادر امام و معصوم؛ امام حسن و حسین تنها کسانی هستند که هر دو حجت خدایند و برادر یکدیگر. در کتاب کافی،(1) روایات متعددی بر این نکته تاکید ورزیده است که امام معصوم علیه السلام فرزند امام است و تنها حسن و حسین علیهما السلام اند که برادرند و امام معصوم. و پس از آن ها هرگز این جهت تکرار نخواهد شد.از این رو به هر دو با هم سلام داده می شود؛ آن دو سلاله پاک پیامبر هم دوش و همدل برای استوار سازی پایه های دین خدا و پاسداری از حریم دین نبوی کوشیدند از این رو نمی توان آن دو را از یکدیگر جدا ساخت گرچه به دلیل مصلحت هایی آن روزگار هر یک روش خاص به خود را داشتند؛ چه این که مصلحت هادر زمان ها و مکان های مختلف؛ متغیر می شوند و استوار سازی عدالت، بالندگی معنویت و گسترانیدن حقیقت در هر زمانی و مکانی شیوه خاص به خود را می طلبد به همان سان که حکمت الهی بر این بود که امامان علیهم السلام از نسل امام حسین علیه السلام باشند و نه امام حسن علیه السلام، و بدین خاطر بود که رسول خدا همواره به نام هر دو اشاره می کرد و می فرمود حسن و حسین علیهما السلام هر دو امام هستند چه قیام کنند و چه قیام نکنند(2)؛ هر دو ریحانه این دنیا و این امت هستند(3)؛ هر دو بهترین انسان های روی زمین اند(4)، هر دو از عترت،(5) هر دو کشتی نجات،(6) هر دو از اهل بیت علیهم السلام(7) و هر دو محبوب(8) دل من اند به هر رو به این دلیل است که در بسیاری از موارد نام آن دو و مسایل مرتبط به آن دو در روایات با هم و یکجا آمده است و نه جدای از یکدیگر(9) و برخی از دانشوران به پیروی از روایات بوده است که در یکجا و توأمان از آن دو پاره تن فاطمه سخن گفته اند.(10)

سیدی شباب اهل الجنّة

بر طبق روایات متعدد و مختلف و متواتر، که محدثان شیعه و سنی نقل کرده ا ند، امام حسن و امام حسین علیهما السلام سرور و سید جوانان بهشت اند، به برخی از این روایات پیش از این اشاره شد؛ بر پایه این روایات پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم به مناسبت های گوناگون و با صراحت بارها و بارها آن دو را «سیّد شباب اهل الجنة» نامیدند(11) به همان سان که مادرشان فاطمه را «سرور زنان اهل بهشت» نام نهادندو این لقب به قدری اهمیت دارد که گروهی از دانشوران آن را مهم ترین لقب این دو سبط معصوم رسول خدا دانسته اند.

جوانی بهترین دوره و فصل زندگی انسان است؛ در این دنیا نشاط، قدرت و جلوه زندگی انسان در جوانی رخ می نماید اما در بهشت تا آن جا که آیات قرآن و روایت های رسیده از معصومان نشان می دهند، همه بهشتیان جوان هستند از این رو احتمالاً مقصود از این سخن آن است که نشاط، جمال و جلال پرجاذبه، منزلت و موقعیت این دو سبط رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم در بهشت به گونه ای است خاص و استثنایی از ا ین رو بهشتیان آرزو دارند به ملاقات آن دو روند و از نزدیک آنان را زیارت کنند.

منابع :
قاموس قرآن،‌ ج 3،‌ ص 218؛ لفظ سبط و بحار، ‌369، ص 334، روایت 195
بحارالانوار، ج 36، ص 370، ص 317؛ کفایه الاثر، ص 11 و ص 19 

1) کافی ج 1، ص 286-285 و وافی ج 2، ص 136 - 135.
2) الحسن و الحسین امامان قاما او قعدا»؛ در مناقب، ج 3، ص 63 این حدیث را از سنن ابن ماجه، ترمذی و مسند احمد بن حنبل، نقل کرده است. ایشان می نویسد: «أجمع اهل القبلة علی انّ النّبی صلی الله علیه وآله وسلم قال: الحسن والحسین امامان قاما أوقعدا».
3) صحیح بخاری، ج 2، ص 188 و سنن ترمذی، ج 5، ص 657؛ مسند الامام المجتبی علیه السلام، ص 201.
4) عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 67 .
5) سنن ترمذی، ج 5، ص 656 و مستدرک حاکم ج 3، ص 109.
6) حلیه الاولیاء، ج 4 ص 306.
7) همان.
8) سنن ترمذی، ص 656 و 659.
9) در روایات متعدد اهل سنّت و شیعه این نکته به روشنی به چشم می خورد. ر.ک: بحارالانوار، ج 43؛ المعجم ا لکبیر، ج 4، ص 75 و مسند الامام المجتبی(ع)، ص 150 - 240.
10) به عنوان نمونه مجلسی در بحار تاریخ زندگی آن دو بزرگوار را با هم آورده است.

11) ر.ک: المعجم الکبیر، ج ص 70 - 17، احادیث: 2597، 2610، 2603، 2611 و 18 - 2612 و سنن ترمذی، ج 5، ص 656 به سند صحیح و بحارالانوار، ج 43، ص 370 - 28 و مسند الامام المجتبی علیه السلام، ص 95 - 47 و منابع مختلف دیگر.

قلب سلیم سرمایه آخرت

یکی از مسایل مهمی که قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام به آن اهمیت فراوانی می دهند و سفارشات بسیاری راجع به آن می کنند، بحث سلامت قلب و پاکی دل است.
قرآن در سوره شعراء یکی از سرمایه های جاودان فردای قیامت، که برای انسان نفع و سود بسیاری دارد را قلب سلیم معرفی می نماید:

« یومَ لا ینفعُ مالٌ و لا بنون* إلا من اتی الله بقلبٍ سلیمٍ»(سوره شعراء، آیه 88-89.)

آن روزی که مال و فرزندان، هیچ به حال انسان سود نبخشد و تنها آن کس سود برد که با قلب و دل سالم به پیشگاه خدا آید. فردای محشر خداوند باری تعالی به قلب و دل انسان نگاه می کند و مورد ارزیابی قرار می دهد.

دو داروى آرام‏بخش در قرآن

قرآن مجید نسخه شفابخش جان‏هاى دردمند، از جانب خداوند سبحان است: وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَه لِّلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا(1) که توسط پیامبرى مهربان و فداکار، بر جان‏هاى حقیقت‏طلب و عاشق، رسانده شد. در کتاب مقدس مسلمانان - قرآن مجید - دو داروى آرام‏بخش تجویز شده است که در نوع خود، بى‏نظیرند؛ هم آرام بخشند و هم درمانگر. هر یک از این دو دارو، ویژگى خاص خود را دارند که به توصیف آنها مى‏پردازیم.

 
1. یاد خدا 

«أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ با یاد خدا، قلب‏ها آرام مى‏گیرند».(2)
در نگاه یک مسلمان، خداوند سبحان، قدرت مطلق و صاحب همه ملک و ملکوت است و تمامى نظام هستى، سربازان اویند؛ هیچ قدرتى، جز قدرت او نیست؛ هیچ کس، نمى‏تواند بدون اذن الهى، نفع و ضررى برساند و همه هستى، فرمانبردار اویند. صاحب و مؤثر در هستى، فقط خداست: «لا اله الا هو»(3)، «لا مؤثر فى الوجود الا الله»، «لله جنود السموات و الارض»(4) و «و ان من شى‏ء الا یسبح بحمده».(5) پس، تنها اوست که قدرت و مالکیت دارد و به هر کس که بخواهد، مى‏بخشد و از هر کس که بخواهد، مى‏ستاند: «قُلِ اللَّهُمَّ مَالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِی الْمُلْکَ مَن تَشَاء وَتَنزِعُ الْمُلْکَ مِمَّن تَشَاء وَتُعِزُّ مَن تَشَاء وَتُذِلُّ مَن تَشَاء بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلَىَ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ».(6)
نکته دیگر اینکه تمامى گرفتارى‏ها، دلتنگى‏ها، تردیدها، بیم‏ها و امیدهاى بشر، در دو چیز نهفته است:
الف) از دست دادن چیزى یا کسى.
ب) به دست نیاوردن چیزى یا کسى.
اگر به طور دقیق به تمامى دغدغه‏ها و نگرانى‏هایمان - از کودک، نوجوان، جوان و... - بنگریم، از این دو حال بیرون نیست؛ یا نگران آنیم که آنچه داریم، از مال و جان و فرزند و موقعیت اجتماعى و...، از دستمان برود و یا اندوهناک آنیم که آنچه در آرزوى آن بودیم و برایش روز و شب تلاش کردیم، به دست نیاوریم و یا مانعى پدید آید و ما از رسیدن به مطلوب و مقصود، باز مانیم.
چه بسیارند افرادى که با این دو نگرش، شب و روز در ترس، دلهره، خستگى و افسردگى به سر مى‏برند و ساعت‏ها، عمر شریف را به بیهودگى و بطالت مى‏گذرانند که شاید... .
پسر جوانى که در آرزوى دختر دلخواه خویش است و دخترى که منتظر خواستگار عاشق خویش است، هر دو نگران حوادث آینده هستند.
اسلام با کلام وحى، بشارت مى‏دهد که نگران نباشید و ترسى نداشته باشید. اگر رابطه درست با صاحب نظام هستى برقرار کرده‏اید، بر او توکل کنید و نگران نباشید؛ چون همه هستى در ید قدرت اوست و «حتى برگ درختى، بى‏اذن او نمى‏افتد»(7)و او «هر آن چه را در آسمان‏ها و زمین است، مى‏داند» و حتى «آن چه را در دل‏ها پنهان و نهان است، مى‏داند»(8) و «نگاه خیانت‏کار را مى‏شناسد و به خیانت نگاه هم داناست».(9)
قطره‏اى کز جویبارى مى‏رود از پىانجام کارىمى‏رود
پس انسان با یاد این همه عظمت، قدرت و رحمت بیکران، بخشندگى بى‏انتها، غفران، آمرزندگى و پوشاندن عیب‏ها و خطاها، توبه‏پذیرى و فرصت‏سازى، پاک‏کنندگى و تبدیل سیئات به حسنات، امیددهى و جبران‏سازى، آرام مى‏گیرد و امید را از دست نمى‏دهد؛ توان دوباره مى‏یابد؛ دل به او مى‏سپارد و آرام آرام به ساحل نجات دست پیدا مى‏کند.  

2. همسر 

دومین آرام‏بخش که در قرآن مجید به آن اشاره شده و از نشانه‏ هاى خداوند به شمار مى‏آید، چیزى جز همسر آدمى نیست.در قرآن چنین آمده است:«وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدّه وَرَحْمَةً ».وازنشانه های اواینکه ازجنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنهاآرامش یابید ودر میانتان مودت ورحمت قرار داد. (10)
دوره جوانى، دوره‏اى است که انسان، حس استقلال‏طلبى و شخصیت پیدا مى‏کند و مى‏خواهد دوست‏داشتنى باشد و دیگران را دوست بدارد؛ حس عجیبى در خود احساس مى‏کند و نمى‏داند چه خواهد شد.
از یک طرف، میل او به غیرهمجنس، فزونى مى‏یابد و از جانبى دیگر، احساس شخصیت و استقلال، باعث اندکى جدایى از بافت دوره کودکى و نوجوانى، در خانه و خانواده مى‏شود؛ هم گرایش او به سمت و سویى دیگر است و هم علاقه‏اش به کسب اعتبار و جایگاه تازه.
از دیگر سو، غریزه سرکش جنسى، قوى مى‏شود و ارضاى صحیح آن، باعث بهبودى روحى و روانى مى‏شود. اگر قربانیان بیمارى‏ها در جهان، بررسى شوند، شاید بیشترین قربانى، مخصوص بیمارى‏هاى جنسى باشد. آثار زیانبار و وحشتناک این بیمارى‏ها، در تمامى عرصه‏هاى زندگى، قابل مشاهده است.
اسلام عزیز، در جهت آرامش بخشى، ازدواج را راهکار مناسبى در نظام آفرینش مى‏داند. انسان در دوران جوانى، نیازمند رسیدن به همدم و مونسى است تا با عشق‏ورزى و مهربانى، ادامه مسیر را با او رهسپار گردد. دوستى‏ها، هیچ گاه و براى هیچ کس، آرام‏بخش نیستند؛ بلکه خود عرصه‏اى تازه در ایجاد دغدغه‏ها، نگرانى‏ها، خستگى‏ها و... مى‏باشند؛ اگر چه به ظاهر، هیچ کدام از دو طرف، بدان اعتراف نکنند.
بنابراین، آرام‏بخش دوم در قرآن، همسر نام دارد که در کنار وى، انسان از خستگى‏ها رهایى مى‏یابد و احساس مى‏کند که جهانى جدید شکل گرفته است. دو شخصى که با هم هیچ حس خاصى نداشته‏اند، چنان شیفته و دوستدار هم مى‏شوند که حتى ساعتى بدون هم را نمى‏توانند تحمل کنند؛ بدون هم، احساس خستگى مى‏کنند؛ براى هم بى‏تابى مى‏کنند؛ به هم هدیه مى‏دهند و خالصانه‏ترین محبت‏ها را نثار هم مى‏کنند.
پس باید با یاد خدا، براى جهانى پر از امید و آرزوهایى زیبا و زندگى و سرزندگى و بندگى، اندیشید و همسرى برگزید که تا بهشت برین، همدم و مونس و همراه انسان باشد.

1. اسراء، 82.
2. رعد، 28.
3. بقره، 255.
4. فتح، 7.
5. اسراء، 44.
6. آل‏عمران، 26.
7. انعام، 59.
8و9. غافر، 19.
10. روم، 21

سفارش امام مهدی(عج) به ما شیعیان.

حدیث امام علی علیه‌السلام درباره‌ی یاران امام مهدی(عج)

حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام درباره ویژگی های یاران حضرت ولی عصر(عج) می‏فرمایند:

اصحاب مهدی(عج) جوانان هستند، بزرگسال در میان آنها نیست، مگر همچون سرمه‌ی چشم و نمک در غذا که کمترین چیزها در غذا نمک است.

(بحارالانوار جلد52/ صفحه 333/ مکیال المکارم جلد 1/ صفحه 180)
*************************************************************

سفارش امام مهدی(عج) به ما شیعیان.

Xما ارغم انف الشیطان بشیء مثل الصلاة فصلها و ارغم انف الشیطان.

هیچ چیز مثل نماز بینی شیطان را به خاک نمی‌مالد و او را خوار نمی‌کند، پس نماز بخوان و بینی شیطان را به خاک بمال.

بحارالانوار جلد 53/ صفحه 182
---------------------------------------------------------
روایت خواندنی از حضرت آیت الله بهجت(ره)

ای کاش می‌نشستیم و درباره این که حضرت ولی‌عصر علیه‌السلام چه وقت ظهور می‌کند، باهم گفت‌و‌گو می‌کردیم، تا حداقل از منتظرین فرج باشیم. اشخاصی را می‌خواهند که تنها برای آن حضرت باشند.
 کسانی منتظر فرج هستند که برای خدا و در راه خدا منتظر آن حضرت باشند، نه برای برآوردن حاجات شخصی خود. چرا ما حداقل مانند نصاری که در مواقع تحیر با انجیل ارتباط دارند، با آن حضرت ارتباط برقرار نمی‌کنیم؟

پایگاه صالحات
***************************************************
نامه‌ی امام مهدی(عج) به اسحاق بن یعقوب

اسحاق بن یعقوب می‌گوید: در مورد برخی از مسائل که برای من مشکل شده بود توسط جناب محمدبن عثمان ـکه خدا از او و پدرش راضی باد ـ [نایب خاص حضرت بقیةالله، عجل‌الله تعالی فرجه الشریف در زمان غیبت صغری] عریضه‌ای به پیشگاه مقدس آن حضرت علیه‌السلام تقدیم داشتم که جوابی از ناحیه‌ی مقدسه بدین شرح واصل شد:

خداوند تو را به حق هدایت کند و ثابت قدم بدارد.

در خصوص علت غیبت سؤال کرده بودید. خداوند متعال در قرآن کریمش می‌فرماید:

"ای اهل ایمان! از چیزهایی که جواب آنها را نمی‌توانید تحمّل کنید و ناراحت می‌شوید، سؤال نکنید"

بدانید که هرکدام از پدران و اجداد من بیعت یکی از طاغوت‌های زمان خویش را به گردن داشتند؛ ولی من وقتی قیام می‌کنم، بیعت هیچ یک از گردن‌کشان و طاغوت‌های زمان را برگردن ندارم.

اما، نحوه‌ی استفاده و انتفاع از وجود من در زمان غیبت کبری همانند استفاده از خورشید در یک روز ابری است.

آگاه باشید که وجود من، موجب بقای کره‏ی زمین و امان برای همه‏ی مخلوقات است. همچنان که ستارگان موجب امان اهل آسمانند. بنابراین درهای سؤال را بر آنچه برای شما سودی ندارد و آن‌را از شما نخواسته‌اند، ببندید.

برای تعجیل در امر ظهور و فرج ما بسیار دعا کنید، که فرج شما در همین دعا کردن است. و سلام بر تو ای اسحاق بن یعقوب و بر هر که راه هدایت در پیش گیرد. (کمال الدین و تمام النعمه ج2/239-237)

*************************************

هشت گروه اگر مورد اهانت قرار گرفتند باید خود را سرزنش کنند.

هشت گروه اگر مورد اهانت قرار گرفتند باید خود را سرزنش کنند.

رسول خدا حضرت محمد صلی الله علیه و آله فرمود: هشـت نفرند که اگر مورد اهـانت قرار گرفتند جز خودشان کس دیگرى را سرزنش نکنند.
1 ـ کسى که به مهمانى و سفره‏‌اى رود که دعوت نشده است.
2 ـ مهمانى که به صاحب خانه دستور دهد.
3 ـ کسى که از دشمنانش خیر و نیکى بطلبد.
4 ـ کسى که از فرومایگان انتظار فضل و نیکى داشته باشد.
5 ـ کسى که در یک کار سرّى میان دو نفر وارد شود که او را وارد آن راز نکرده‌‏اند.
6 ـ کسى که حکومت را سبک بشمارد.
7 ـ کسى که جایى نشیند که شایسته آنجا نیست.
8 ـ کسى که سخن خود را به کسى بگوید که از او حرف شنوى ندارد.

متن حدیث:

قـالَ النّبِیّ صلی الله علیه و آله: ثَمانِیةٌ اِنْ اُهینُوا فَلا یَلُومُوا اِلاّ اَنْفُسَهُمْ:
اَلذّاهِبُ اِلى مائِدَةٍ لَمْ یُدْعَ اِلَیْها،
وَ الْمُتأمِّرُ عَلى رَبِّ الْبَیْتِ،
وَطالِبُ الْخَیْرِ مِنْ اَعْدائِهِ،
وَ طالِبُ الْفَضْلِ مِنَ اللِّئامِ،
وَ الدّاخِلُ بَیْنَ اَثْنِیْنِ فى سرٍّ لَمْ یُدْخِلاهُ فیهِ،
وَالْمُسْتَخِفُّ بِالسُّلطانِ،
وَالجالِسُ فى مَجْلِسٍ لَیْسَ لَهُ بِاَهْلٍ
وَالْمُقْبِلُ بِالْحَدیثِ عَلى مَنْ لایَسْمَعُ مِنْهُ.

«من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۵۵»

اندر فضیلت تلاوت دو سوره الحمد و انسان

امام صادق علیه السلام فرمودند: کسی که مرضی به او برسد سوره حمد را در گریبانش هفت مرتبه بخواند پس اگر مرض از بین رفت چه بهتر، و گرنه هفتاد بار بخواند و من ضمانت می کنم که سلامتی یابد. (تفسیرالبرهان ج 1 ص 107)

فضیلت تلاوت سوره مبارکه حمد:

**پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: فضیلت سوره حمد مانند فضیلت حاملان عرش است، هر کس آن را قرائت کند، ثوابی مانند ثواب حاملان عرش به او داده می شود.(مستدرک الوسائل ج 4 ص 330)

**رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: هرکس سوره حمد را قرائت کند خداوند به عدد خواندن تمام کتابهایی که از آسمان نازل شده به او ثواب و پاداش عنایت می فرماید. (الاختصاص ص 39)

**ابن عباس از پیامبر اکرم «صلی الله علیه و آله وسلم» نقل کرده است که: سوره حمد دو سوم قرآن کریم است. (مستدرک الوسائل ج 4 ص 331)

**در روایتی رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم آمده است: اگر سوره حمد را در یک کفه ی میزان و باقی سوره های قرآن را در کفه ی دیگر قرار دهند، سوره «حمد» هفت برابر سنگین تر است. (مستدرک الوسائل ج 4 ص 330)

**رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم: هر مسلمانی که سوره‌ را قرائت نماید، اجری مانند قرائت دو سوم قرآن به او عطا می شود، و نیز اجری مانند صدقه بر مردان و زنان مومن عنایت می شود. (مجمع البیان ج 1 ص 36)

**ابن کعب می گوید: سوره فاتحه الکتاب را نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم قرائت کردم حضرت فرمود: قسم به کسی که جانم به دست اوست در تورات و انجیل و زبور و فرقان، مثل این سوره نازل نشده است و این سوره مادر کتاب و مادر قرآن است و هفت آیه دارد و تقسیم می شود بین خدا و بنده اش، و برای بنده است آنچه که از خدا بخواهد. (مستدرک الوسائل ج 1)

در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده است: «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ هَلْ أَتَى کَانَ جَزَاۆُهُ عَلَى اللَّهِ جَنَّةً وَ حَرِیراً وَ مَنْ اَدْمَنَ قِرَاءَتَهَا قَوِیَتْ نَفْسَهُ الضَّعِیْفَةُ وَ...؛1 کسی که سوره «هَلْ اَتَی» را بخواند، پاداش او بر خدای سبحان بهشت و لباسهای بهشتی است و کسی که به قرائت آن مداومت کند، نفس ضعیف او تقویت می شود»

کدام امام معصوم درطفولیت از فضل و علم زیاد بهره مند بود

سوم صفر به روایتی تولد امام محمدباقر(ع) است. اهل بیت پیامبر(ص) با تولد امام باقر(ع) با فرح و سرور زیادی روبرو شدند، کسی که حیات فکری و علمی در جهان اسلام را شکوفا کرد. پدرش امام سیدالساجدین((ع) است و مادر او سیده طاهره فاطمه دختر امام حسن (ع) است.

ولادت امام محمدباقر(ع) در سال 56 هجری و در زمان معاویه بود، زمانی که کشورهای اسلامی پر از ظلم و ستم بود. کنیه ایشان ابوجعفر و القاب ایشان امین، هادی، صابر و باقر بود.

از همان کودکی امام باقر(ع) نشانه های نبوغ و ذکاوت ایشان هویدا بود. اصحاب پیامبر(ص) می دانستند که امام از همان طفولیت از فضل و علم زیاد بهره مند است، لذا آنها درباره مسایلی که نمی دانستند با او مشورت می کردند. امام ابوجعفر(ع) در خانه رسالت و وحی و منبع سنت در جهان اسلام رشد کرد.

امام محمد باقر(ع) بیش از 34 سال تحت توجهات پدرش امام زین العابدین(ع) زندگی کرد. اخلاق عالی او عنایتی از جانب خدا بود که افراد حیران را به سوی راه حق هدایت می کرد و افراد گمراه را ارشاد می کرد.

امام محمد باقر (ع) در اوان کودکی بود که دولت بنی سفیان که توسط معاویه بنا گذاشته شده بود مضمحل گردید به هلاکت فرزندش یزید منجر شد. عصر امام(ع) از حساس ترین دوران های تاریخ اسلام است که فرق اسلامی زیادی شکل گرفتند، به علاوه احزاب و گروه های مختلف به یکدیگر حمله می کردند حتی تا جایی که از گسترش اسلام جلوگیری کردند.

یکی از فرقه ها که در آن زمان نقش خطرناکی را در تاریخ عقلی و اجتماعی آن زمان بازی کرد فرقه معتزله بود که آثار عجیبی در زندگی عقلی اسلامی به جا گذاشت. اما زندگی سیاسی در زمان امام(ع) بسیار سخت بود و فتنه و اضطراب بر مردم غالب بود، حوادث مخوف که نتیجه اش فقدان امنیت و انتشار ترس و وحشت بود در همه جا حکمفرما بود و قلوب مردم پر از وحشت بود.

در زمان امام باقر(ع) احزاب زیادی تشکیل شده بود، در این زمان بود که امویان سیاست ظلم و جور را بر علیه مسلمین ادامه دادند و آنها مردم را شکنجه می دادند و از حقوق مادی و معنوی محروم می کردند. از این رو مسلمین بر علیه دولت اموی شورش های سختی نمودند تا آن را ساقط کنند.

حضرت امام محمد باقر ( ع ) 19 سال و ده ماه پس از شهادت پدر بزرگوارش حضرت امام زین العابدین ( ع ) زندگى کرد و در تمام این مدت به انجام دادن وظایف خطیر امامت، نشر و تبلیغ فرهنگ اسلامى، تعلیم شاگردان، رهبرى اصحاب و مردم، اجرا کردن سنتهاى جد بزرگوارش در میان خلق، متوجه کردن دستگاه غاصب حکومت به خط صحیح رهبرى و راه نمودن به مردم در جهت شناخت رهبر واقعى و امام معصوم که تنها خلیفه راستین خدا و رسول ( ص ) در زمین است، پرداخت و لحظهاى از این وظیفه غفلت نفرمود.

امام محمد باقر (ع) سرانجام در هفتم ذیحجه سال 114 هجرى در سن 57 سالگى در مدینه به وسیله هشام مسموم شد و چشم از جهان فروبست. پیکر مقدسش را در قبرستان بقیع - کنار پدر بزرگوارش - به خاک سپردند.

فرزندان آن حضرت را هفت نفر نوشته اند : ابوعبدالله جعفر بن محمد الصادق (ع) و عبدالله که مادرشان ام فروه دختر قاسم بن محمد بن ابى بکر بود. ابراهیم و عبیدالله که از ام حکیم بودند و هر دو در زمان حیات پدر بزرگوارشان وفات کردند. على و زینب و ام سلمه که از ام ولد بودند.

ده حدیث نورانی از امام محمد باقر(ع)

1- هر کس با خانواده اش خوشرفتار باشد، بر عمرش افزوده می گردد.

2- از سستی و بی قراری بپرهیز، که این دو، کلید هر بدی می باشند، کسی که سستی کند، حقی را ادا نکند، و کسی که بی قرار شود، بر حق صبر نکند.

اذکاری که علاوه برغفلت‌زدایى از انسان ، معارف الهى را نیز آموزش مى‌دهند.

شیخ بهایى (رحمة الله ) در کتاب نفیسش موسوم به اربعین ، حدیثى از امام باقر (ع ) نقل کرده که : شخصى به نام شیبه هذلى نزد پیغمبر (ص ) آمد و گفت : اى رسول خدا! من پیر شده ام و سن من بالا رفته است و مرا توانایى به عمل نماز و روزه و حج و جهاد که خود را به آنها عادت داده ام نمانده است ، پس اى رسول خدا! دستورى سبک یادم ده تا خداى مرا از آن بهره رساند.

 

پیغمبر (ص ) فرمود: گفتارت را دوباره بازگو کن! شیبه سه بار سخنش را بازگو کرد. رسول خدا (ص ) گفت : در گرداگرد تو درخت و کلوخى نیست مگر این که از رحمت توبه گریه افتاد. چون نماز صبح را گزاردى ، ده بار بگو: سبحان الله العظیم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم که البته خداى عزوجل تو را به گفتن آن از کورى و دیوانگى و بیمارى خوره وتنگدستى و ندارى و رنج پیرى نگاه مى دارد.

 

شیبه مى گفت : اى رسول خدا! این از براى دنیاى من است ، از براى آخرت چه باید کرد؟رسول خدا (ص ) فرمود: بعد از هر نماز مى گویى : اللهم اهدنى من عندک ، و افض على من فضلک ، وانشر على من رحمتک وانزل علیّ من برکاتک. شیبه این کلمات را بگرفت و برفت .

پس رسول خدا (ص ) فرمود: اگر بدین دستورعمل کند و به عمد آن را ترک نگوید، درهاى هشتگانه بهشت به رویش گشوده شود، از هرکدام که خواهد داخل بهشت شود.

احادیث گهربار درباره ادب از معصومبن علیه الیلام

امام صادق (ع) : بهترین چیزی که پدران برای فرزندان خود به ارث میگذارند ، ادب است نه مال ، زیرا مال از بین میرود و ادب باقی می ماند.  کافی جلد ۸ صفحه ۱۵۰ حدیث ۱۳۲

 

رسول خدا (ص) : فرزندان خود را احترام کنید و آنان را نیکو ادب کنید ، تا آمرزیده شوید.  جامع الاخبار صفحه ۳۹۳ ، مکارم اخلاق صفحه ۲۲۲

 

رسول گرامی (ص) : هیچ پدری هدیه ای بهتر از ادب نیکو به فرزندش نداده است.  کنزالعمال جلد ۱۶ صفحه ۴۵۶ حدیث ۴۵۴۱۱

 

امام صادق (ع) : ما از شیعیان خود کسی را که عاقل ، فهمیده ، آگاه ، بردبار ، با ادب ، سازگار ، صبور و راستگو باشد دوست داریم . مستدرک الوسائل جلد ۱۱ صفحه ۱۹۰ حدیث ۱۱

 

مولا علی (ع) در وصیتی به فرزندش امام حسن (ع) فرمود : پسرم ، بهره ات را از ادب غنیمت بدار ، و قلب خود را برای آن آزاد گردان ، زیرا قلب بالاتر از این است که به آلودگی بیامیزی ، و بدان که اگر کمبودی داشته باشی به وسیله ادب بی نیاز میشوی ، و اگر غریب و تنها باشی ادب دوست و همراه تو خواهد بود که با وجود آن وحشتی نخواهد بود.  اعلام الدین

 

امام باقر (ع) : سکوت انسان با ادب در درگاه الهی برتر از تسبیح گفتن نادان است.  اعلام الدین

 

امام علی (ع) : ادب انسان را از حسب و نسب بی نیاز میکند. ( یعنی خودش مایه شرافت است ).  اعلام الدین

 

امام علی (ع) : مومن در دنیا صادق است ، و حرکت او مودبانه است و سخنش همراه با خیرخواهی است و پندش نرم و آرام است ، و از کسی جز خدا نمی ترسد.  جامع الاخبار

 

حضرت محمد (ص) : ادب نیکو ، زینت عقل است.  جامع الاخبار

 

مولا علی (ع) : ای مومن ! علم و ادب قیمت و بهای توست ، پس در به دست آوردن آنها تلاش کن ، هرچه علم و ادب تو زیادتر گردد ارزش و عظمت تو بیشتر میشود ، توسط علم و آگاهی به طرف خدا راهنمایی میشوی و به واسطه ادب بهتر میتوانی در خدمت پروردگارت قرار گیری و بنده به واسطه ادب خدمت میتواند ولایت و قرب الهی را به دست آورد ، پس نصیحت را بپذیر تا از عذاب الهی نجات یابی. مشکاة الانوار ، روضة الواعظین

 

امام صادق (ع) : چهار خصلت است که انسان بواسطه آنها آقایی پیدا میکند عفت ، ادب ، سخاوت و خرد. الاختصاص صفحه ۲۴۴

 

امام علی (ع) : هرکه به ادب حریص باشد ، بدیهای او کم خواهد شد.  تصنیف غررالحکم صفحه ۲۴۷ حدیث ۵۰۹۱

 

مولا علی (ع) : ادب مایه کمال مرد است.  تصنیف غررالحکم صفحه ۲۴۷ حدیث ۵۰۷۳

 

مولا علی (ع) : ادب نیکوترین اخلاق است.  تصنیف غررالحکم صفحه ۲۴۷ حدیث ۵۰۷۲

 

مولا علی (ع) : مردم به ادب شایسته ، بیش از طلا و نقره نیازمندند.  تصنیف غررالحکم صفحه ۲۴۷ حدیث ۵۰۸۰

 

امام علی (ع) : میوه ادب ، خوش اخلاقی است. تصنیف غررالحکم حدیث ۵۰۸۴

 

اهمیت و جایگاه ادب در فرهنگ اهل بیت (ع)

 

مولا علی (ع) در وصیت به امام حسن (ع) فرمودند : ادب ، مایه باروری عقل و تزکیه قلب و زینت زبان و راهنمای انسان به اخلاق پسندیده است ، اگر ادب همراه انسان نباشد او حیوانی رها شده بیش نیست ، خداوند به ادب خیر دهد کوچک را آقایی میبخشد ، پس در جستجوی ادب باش تا شخصیت و ثروت بدست آوری ، هرکس پی ادب باشد به وسیله آن چیره میشود کسی که آن را رها کند بر او چیره میشوند و حمله می آورند.  اعلام الدین